Tổ chức nhân quyền quốc tế Freedom House đã trao giải Tự do năm 2024 vào ngày 9 tháng 5 cho nhà hoạt động dân chủ người Trung Quốc bị giam giữ, Wang Bingzhang, nhằm ghi nhận những nỗ lực và hi sinh của ông đối với dân chủ và tự do ở Trung Quốc. Giám đốc điều hành của Freedom House, Michael J. Abramowitz phát biểu, “Tiến sĩ Wang Bingzhang là người đấu tranh không mệt mỏi vì dân chủ Trung Quốc, đã bị giam giữ hơn 20 năm. Ước mơ của ông là một ngày nào đó Trung Quốc có thể tự do bầu cử những người lãnh đạo tận tụy cho nhân quyền và pháp quyền, điều này vẫn còn là ngôi sao cực bắc và tiếp tục truyền cảm hứng cho mọi người.”
Văn phòng tin tức (Địa phương) – Nhà hoạt động dân chủ nổi tiếng người Trung Quốc, Wang Bingzhang, từng sáng lập tạp chí “China Spring”, một ấn phẩm nỗ lực thúc đẩy biến đổi về dân chủ tại Trung Quốc. Ngoài việc là người sáng lập ra tạp chí, Wang Bingzhang cũng đã tham gia vào việc thành lập và hoạt động của vài đảng phái chính trị, tiếp tục cam kết cho sự nghiệp dân chủ ở quê hương mình.
Sự nghiệp của ông Wang Bingzhang được biết đến là tập trung vào sự biến đổi chính trị ở Trung Quốc, và ông đã dành phần lớn thời gian và năng lượng của mình để phát triển ý thức và thúc đẩy sự thay đổi trong cộng đồng người Trung Quốc, cả trong và ngoài nước. Tuy nhiên, việc ông mở lối cho các hoạt động này không tránh khỏi việc đối mặt với sự ngăn cản và thậm chí là hành động trả đũa từ những lực lượng chống đối.
Tiến sĩ Wang Bingzhang, một trong những học giả Trung Quốc đầu tiên nhận bằng tiến sĩ y khoa tại Hoa Kỳ sau khi Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc được thành lập, đã bị nhà cầm quyền Trung Quốc giam giữ kể từ năm 2002. Bỏ qua sự nghiệp y tế của mình, ông tập trung vào việc vận động và thúc đẩy cải cách dân chủ tại Trung Quốc. Ông là người sáng lập tạp chí “China Spring” và tham gia thành lập một số đảng phái chính trị, hướng đến việc tạo ra sự thay đổi dân chủ ở Trung Quốc. Vào tháng 6 năm 2002, trong khi đang ở Việt Nam, ông bị mật vụ Trung Quốc bắt cóc và đưa trở lại Trung Quốc, sau đó bị bắt giữ.
Theo Tổ chức Freedom House, Wang Bingzhang bị kết án tù chung thân trong một phiên tòa bí mật chỉ trong vòng chưa đầy một ngày với cáo buộc gián điệp và khủng bố được cho là có sự dựng lên. Ngay cả khi bị giam giữ, nỗ lực và tư tưởng của ông vẫn là nguồn cảm hứng cho những người hoạt động cho dân chủ và nhân quyền khắp thế giới.
Con gái của ông, Ti-Anna Wang, đã thay mặt cha mình nhận giải Thưởng Tự Do từ tổ chức Freedom House. Ti-Anna đã biểu thị lòng biết ơn vì giải thưởng được trao cho cha cô, nói rằng “Sau 20 năm giam cầm, giải thưởng này rất ý nghĩa bởi nó chứng tỏ rằng cha tôi không bị quên lãng, sự hi sinh của ông không vô ích, và di sản của ông vẫn quan trọng. Giải thưởng này mang lại hy vọng lớn lao cho chúng tôi: rằng cuối cùng ông ấy sẽ được tự do và tái hợp với gia đình chúng tôi.”
Cô cũng chia sẻ rằng chị gái cô đã có cơ hội thăm ông một vài tháng trước – lần đầu tiên gia đình cô gặp ông sau nhiều năm. Ông đã già và yếu cả về thể chất lẫn tinh thần.
Ti-Anna khẳng định rằng giải Thưởng Tự Do cũng là nguồn động viên lớn đối với các nhà hoạt động nhân quyền ở Trung Quốc. “Tôi nghĩ rằng giải thưởng này rất quan trọng đối với tất cả nhà hoạt động nhân quyền ở Trung Quốc, bởi vì nó công nhận tầm quan trọng của công việc họ làm, cũng như sự hy sinh của họ. Tôi hy vọng giải thưởng này mang đến hy vọng cho cả cộng đồng nhân quyền,” cô nói.
Yaqiu Wang, giám đốc nghiên cứu Trung Quốc của Freedom House, nhấn mạnh rằng Wang Bingzhang là người tiên phong trong phong trào dân chủ Trung Quốc, đã thực hiện những công việc khó khăn và nguy hiểm trước những người khác. “Ông bị bắt cóc từ Việt Nam trở lại Trung Quốc, là nạn nhân của sự ngược đãi xuyên quốc gia của Trung Quốc. Trong khi nhiều người vẫn hy vọng vào việc tự cải tổ của Đảng Cộng sản Trung Quốc, ông đã sớm nhận ra rằng dân chủ là câu trả lời cho thảm kịch của Trung Quốc. Công việc của ông là để khích lệ người dân Trung Quốc và toàn thế giới tiếp tục công việc của mình và kiên trì đấu tranh vì dân chủ.”
Wang Bingzhang được xem là người đứng đầu phong trào dân chủ Trung Quốc ở nước ngoài, được người hoạt động dân chủ trên khắp thế giới ca ngợi vì tầm nhìn, kiến thức, lòng dũng cảm và sự rộng lượng của mình. Nhà hoạt động dân chủ nổi tiếng Sheng Xue từng nhận xét rằng Wang có cái nhìn sâu sắc về dân chủ của Trung Quốc, cùng với khả năng lãnh đạo đặc biệt và năng lực lên kế hoạch cũng như thực hiện kế hoạch mạnh mẽ. Có thể chính những phẩm chất xuất chúng và khả năng này đã khiến ông trở thành mục tiêu của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Tiến sĩ Wang Bingzhang sau khi nhận bằng tiến sĩ y khoa tại Canada vào năm 1982, ban đầu được Đảng Cộng sản Trung Quốc đánh giá cao và từng là vị khách được của họ. Tuy nhiên, ông đã từ bỏ lựa chọn cá nhân sẵn có để theo đuổi lý tưởng chung và mất tự do của mình khi chấp nhận thực hiện công lý cho người dân Trung Quốc.
Freedom House được thành lập năm 1943 với mục tiêu “lên tiếng một cách rõ ràng cho dân chủ và tự do trên toàn thế giới và lên án những chế độ độc tài,” thực hiện nghiên cứu và vận động trong nhiều lĩnh vực như bảo vệ dân chủ, nhân quyền, tự do chính trị, tự do ngôn luận và vinh danh những nhà lãnh đạo xuất sắc trong công cuộc dân chủ và tự do toàn cầu.
Những người từng nhận giải thưởng Tự do bao gồm phụ nữ Iran, lãnh tụ tinh thần Đức Dalai Lama sống lưu vong, Tiến sĩ Martin Luther King Jr., nhà lãnh đạo đối lập và cựu Tổng thống Séc Václav Havel và nhà hoạt động Uyghur Ilham Tohti từ Tân Cương.
