Các y tá đã nhiều lần theo dấu chân của Matsu trong cuộc hành hương phát hiện rằng, trong vài năm gần đây, do cuộc hành hương không gặp mưa, ‘chấn thương nhiệt độ’ do nhiệt độ cao gây ra luôn luôn xuất hiện. Đây là thử thách lớn đầu tiên trong 200 năm lịch sử dành cho sức khỏe của tín đồ. Loài hoa quan trọng trong lễ hội chiến đấu của bộ lạc Zou ở Alishan, ‘Kim thảo lan’, cũng bắt đầu héo úa dần vì nhiệt độ mùa đông trên núi tăng cao.
Theo dự đoán xu hướng tăng nhiệt của IPCC của Liên Hiệp Quốc, nếu không giảm carbon tích cực, đến năm 2050, nhiệt độ tăng lên trên tuyến lộ trình diễu hành của Mẹ Tổ sẽ đạt 6 độ. Nếu gặp trời nắng nóng, nhiệt độ cơ thể có thể lên cao hơn 40 độ, người tham gia diễu hành không chỉ phải đổ mồ hôi như mưa mà còn phải đối mặt với nguy cơ bị thương nhiệt độ nguy hiểm.
Giáo viên Trần Tiến Ích từng hỗ trợ chăm sóc y tế khẩn cấp trong quá trình diễu hành, ông cho tổ chức Greenpeace biết rằng do liên tục bốn năm diễu hành Mẫu không gặp mưa giảm nhiệt, nhiệt độ trên tuyến điệu hành luôn vượt quá 30 độ, ông đã quan sát thấy số lượng bệnh nhân gặp phải các triệu chứng như say nắng, kiệt sức do nhiệt độ, co thắt do nhiệt có xu hướng tăng lên hàng năm.
Giám đốc dự án Greenpeace, chị Trương Lệ Tâm cho biết, trong những năm gần đây, có nhiều tin tức về việc dân chúng bất tỉnh do nhiệt độ cao khi tham gia lễ hội diễu hành Matsu. “Mặc dù việc tăng nhiệt độ không nhất thiết làm ảnh hưởng đến lòng thành kính của tín đồ khi tham gia lễ hội, nhưng nó có thể làm tăng đáng kể nguy cơ bị say nắng của người dân tham gia diễu hành.”
Giám đốc dự án của Greenpeace, Chương Lệ Tâm, cho biết dữ liệu thời tiết qua các năm cho thấy, tuyến đường hành hương của Đại Giác Mẫu Tử từ năm 1988 đến nay đã tăng lên gần 3 độ. Dựa trên xu hướng tăng nhiệt độ dự báo của IPCC của Liên Hợp Quốc, nếu không giảm lượng carbon tích cực, đến năm 2050, nhiệt độ tuyến đường hành hương sẽ tăng lên 6 độ. Nếu gặp thời tiết nắng nóng, nhiệt độ cảm nhận có thể lên tới hơn 40 độ. Người dân tham gia hành hương không chỉ phải đổ mồ hôi như mưa, mà còn phải đối mặt với rủi ro bị thương do hạn nóng mức nguy hiểm.
Diễu hành Mẫu Thượng thiên tại Đại Giáp, Đài Trung, được ca tụng là một trong ba lễ kỷ niệm tôn giáo lớn nhất trên thế giới, cùng với Thánh lễ Giáng sinh tại Vatican và Hành hương Mecca tại Ả Rập Saudi. Đây không chỉ là sự kiện tôn giáo hàng năm mà còn là hoạt động văn hóa có nhiều người tham gia nhất ở Đài Loan. Ước tính người dân tham gia sự kiện Mẫu Thượng Thiên tại Đại Giáp năm nay sẽ lên tới 3 triệu người, biểu thị sự kiện này là một phần quan trọng của di sản văn hóa dân gian quý giá của quốc gia này.
Theo dữ liệu từ Bộ Văn hóa, lịch sử hành hương của Đại Giá Mẫu Tổ có thể được truy tìm về thời kỳ triều đại Thanh vào đầu thế kỷ 19, cho đến nay đã có hơn 200 năm lịch sử, mỗi năm thu hút hàng trăm ngàn người từ trong và ngoài nước đến Đài Loan để chung vui. Đại Giá Mẫu Tổ tổ chức hoạt động “hành hương” vào tháng 3 âm lịch hàng năm, mọi người đi bộ theo Mẫu Tổ trong suốt 9 ngày 8 đêm, đi qua các địa phương như Đài Trung, Trương Hóa, Vân Lâm, Gia Dĩnh, tổng cộng khoảng 340 km.
Tuy nhiên, sau hơn 200 năm lịch sử, qua bao khó khăn, Đại Giáp Mẫu Tổ đang đối mặt với thách thức mới và nghiêm khắc hơn. Không phải là cuộc chiến giữa các băng nhóm, không phải là xung đột tôn giáo, cũng không phải là cuộc đấu tranh chính trị, mà là biến đổi khí hậu và hâm nóng toàn cầu.
Văn hóa truyền thống cũng bị ảnh hưởng bởi hiện tượng toàn cầu hóa, ví dụ như Lễ tế chiến tranh “mayasvi” (còn được gọi là lễ chiến thắng) của bộ tộc Zou ở Alishan, Chiayi, Đài Loan. Theo phong tục truyền thống của bộ lạc Hosa no Tfuya, lễ tế chiến tranh được tổ chức hàng năm vào khoảng tháng 2 đến tháng 3, cầu nguyện vị thần chiến tranh ban phước lên các chiến binh, loại bỏ điềm xấu. “Kim Thảo Lan”, biểu tượng thần thoại truyền thống, đóng vai trò quan trọng. Các vị lão trong bộ lạc mô tả ” đối với người Zou, hoa thần là sự phước lành từ thần”, đó là loại thực vật quan trọng, linh thiêng và quý giá.
Người dân bộ lạc sẽ đặt cây Lan Kim lên trên mái nhà của ‘Hội sở’ ở trung tâm bộ lạc; những người đàn ông Zou tham gia lễ hội chiến đấu cũng sẽ gắn lá cây Lan Kim lên mũ da của họ, giúp linh hồn có thể nhận ra đây là người Zou.
Greenpeace đã có cuộc thăm viếng ông Gao De Sheng, người trưởng lão của bộ lạc Te Fu Ye. Theo phong tục cổ truyền của người Zou, hoa thần – Loài hoa Kim Cỏ Lan không thể được trồng bằng cách nhân tạo, mà phải tìm kiếm và hái ở nơi hoang dã. Trong quá trình hái hoa, cũng có rất nhiều quy tắc, chẳng hạn như phải được tiến hành vào buổi sáng sớm trước khi mặt trời mọc vào ngày lễ, và phải do gia đình lãnh đạo dẫn dắt các thành viên thuộc gia đình thần hoa đi hái. Một khi đã hái xong, hoa Kim Cỏ Lan không thể bị đặt xuống mặt đất.
Loại hoa Lan rừng tự nhiên phát triển nhiều ở độ cao từ 800 đến 1800 mét, trong khí hậu ôn đới ấm, mùa đông cần đủ lạnh, khoảng dưới 12 độ, mới kích thích Lan rừng chuẩn bị nở hoa, hình thành nụ hoa, khoảng vào mùa xuân tháng 3 nở hoa. Ông Cao Đức sống nói, do những năm gần đây mùa đông nhiệt độ thấp không đủ lạnh, một số bông Lan rừng đã không nở hoa, cần tìm kiếm ở những ngọn núi sâu hơn với độ cao cao hơn.
Phân tích dữ liệu nhiệt độ thấp nhất hàng tháng của Trạm thời tiết Alishan trong nhiều năm qua, có thể thấy rằng nhiệt độ thấp nhất trong mùa thu và đông đang tăng dần trong suốt thập kỷ qua. Tổ chức Công bằng Xanh tính toán dựa trên mô hình khí hậu rằng, nếu không tiến hành giảm carbon mạnh mẽ, đến năm 2050, nhiệt độ trung bình trong tháng 11 tại Trạm đo Alishan sẽ tăng từ 12-14 độ hiện nay lên 14-16 độ.
Không chỉ sự phát triển của cây lan Kim cỏ bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, mà còn là sự tồn tại của văn hóa người Zou.
Theo ông Đỗ Cao Đức, ngày nay, hoa thần trong tự nhiên càng ngày càng khan hiếm, thậm chí phải đi sâu vào núi thật xa bộ lạc mới tìm thấy. Người dân tộc buộc phải phá vỡ điều răn của tổ tiên, sớm lên núi tìm kiếm, đặt ra ngoài bộ lạc trước lễ hội chiến đấu, và đem vào trong bộ lạc khi lễ hội bắt đầu, “Do ảnh hưởng của khí hậu, lá của hoa Phong Lan vàng ngày nay cũng trở nên thưa thớt, không còn đẹp nữa.”
Biến đổi khí hậu không chỉ buộc lễ hội truyền thống của bộ tộc Zou phải thay đổi, mà còn ảnh hưởng đến sinh kế của người dân Zou. Zhang Lei Xin cho biết, măng và cà phê là những sản phẩm nông nghiệp chính của người dân bản địa Alishan, nhưng trong những năm gần đây, do ảnh hưởng của hạn hán, sản lượng măng đã giảm hơn một nửa, làm ảnh hưởng đến thu hoạch của 70% người dân bộ tộc. Một số người trong số họ đã thay đổi sang trồng cà phê, nhưng cũng gặp phải tình trạng không thể ra hoa và kết quả do ảnh hưởng của hạn hán.
Ngoài ra, báo cáo của Green Peace cũng nhấn mạnh rằng, vật liệu và quy trình xây dựng truyền thống của người dân tộc Chou cũng bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu. Theo ông Thượng Đức Sơn, trong quá khứ, người dân tộc Chou thường sử dụng vật liệu có khả năng chịu lực cao là cây mạng giăm (haengu) để chống đỡ mái nhà nặng hàng chục tấn. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, người ta phát hiện ra rằng lượng lá của cây mạng giăm, lớp phủ cây dày đặc trước kia giờ đây đã giảm sút, khả năng đậu quả cũng đã kém hơn. Do đó, người dân tộc buộc phải thay thế bằng vật liệu mềm mại hơn là cỏ trắng (veiyo). “Tuy nhiên, số lượng cỏ trắng từng dày đặc ở khắp nơi cũng đã giảm mạnh trong vài năm trở lại đây, không những phải chạy ra bãi biển để tìm kiếm, mà thậm chí trong một lần còn không tìm đủ, phải đặt hàng từ Pingtung,” ông Sơn cho biết.
Cuộc sống của bộ lạc, từng tự cung tự cấp dựa vào hệ sinh thái tự nhiên, bây giờ đang phải thay đổi do biến đổi nhiệt độ. Việc biến đổi khí hậu gia tăng sẽ đưa truyền thống đi về một tình hình không thể biết trước được là gì?
Rất tiếc, bạn không cung cấp tin tức cần được viết lại. Tuy nhiên, tôi có thể giúp bạn dịch đoạn văn sau sang tiếng Việt: “Đài Bắc không phải là nhà của tôi. Quê hương của tôi không có đèn neon.”
Đường phố của Lục Cảng, làng chài Lục Cảng, những người thắp hương trong đền Mẫu Thượng Thiên: “Những con phố nhộn nhịp của Lục Cảng, những ngôi làng chài yên bình và những người dân đang cúng bái, thắp hương tại tưởng niệm Mẫu Thượng Thiên, đều bày tỏ nét văn hóa đặc sắc của vùng này.”
Bài hát “Lùgǎng xiǎo zhèn” của Lô Đại Uy nổi tiếng trên toàn thế giới, giúp mọi người đều biết đến Lùgǎng. Thực ra, Lùgǎng không phải là một “thị trấn nhỏ” mà là “thành phố” đầu tiên được người Hoa phát triển tại Đài Loan. Năm 1784, nhà Thanh đã chọn nơi này để mở cảng và kinh doanh, trở thành một trong những cảng chính ở miền Trung Đài Loan vào thời điểm đó, thu hút đông đảo thương nhân, phồn thịnh một thời, cho đến khi cảng bị lún và dần dần suy thoái. Rất may, thị trấn Lùgǎng đã giữ lại hình ảnh lịch sử của mình, cho phép lịch sử gần đây hơn hai trăm năm của Đài Loan tích tụ như cát sông giữa những con phố và con hẻm ở Lùgǎng, trở thành một thị trấn cổ đẹp tồn tại với văn hóa lịch sử sống động.
Bước vào phố cổ Lộc Hải với vẻ cổ kính tựa như bước vào một đường hầm thời gian, để có cái nhìn về lịch sử biến đổi và việc kế thừa truyền thống ở Đài Loan. “Giếng nửa cạnh” nằm ngoài cửa nhà lớn, là minh chứng cho đức hạnh tôn trọng hàng xóm và chia sẻ nước giếng giữa gia đình giàu có và người dân thường trong quá khứ. Ngày nay, dù nước trong giếng đã cạn khô nhưng trí tuệ của tổ tiên vẫn còn mãi trong lòng mọi người; Hương khói ngút ngàn tại Đền Thánh Mẫu Lộc Hải, dù vết thời gian đã làm phai mờ hình tượng các vị thần trên cửa đền nhưng không làm giảm đi vẻ uy nghiêm của nó. Hơn 200 năm qua, vô số tín đồ đều đứng chính xác ở chỗ mà họ từng đứng trước bàn thờ Thần Vương, cúi đầu kính lễ và cầu nguyện về những điều liên quan đến sinh mệnh như sinh, lão, bệnh, tử.
Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ, bạn sẽ phát hiện ra rằng, đế đỉnh hương tại Đền Mẫu đã được nâng cao, cửa chính của đền có dấu vết bị ngập nước; các cửa hàng và ngôi nhà tại Phố cổ Lộc Phong không chỉ được nâng cao rõ rệt, mà thậm chí nội thất và hàng hóa bên trong cũng đã được nâng lên bằng gạch xi măng, thậm chí còn chuẩn bị sẵn bảng chắn nước bên cạnh cửa, sẵn sàng ứng phó bất cứ lúc nào. Biến đổi khí hậu khiến cho những thảm họa khí hậu cực đoan như mưa lớn ngày càng thường xuyên hơn, khu vực thấp ven biển càng trở nên dễ bị tác động, Phố cổ Lộc Phong và các công trình xây dựng cũng đang đối mặt với nguy cơ bị ngập lụt.
Chủ tịch Hội đồng quản trị của Hiệp hội Phát triển Kinh doanh Lộc Hương, bà Vũ Tú Quyên đã sống ở Lộc Hương suốt 25 năm. Cửa hàng của bà nằm ở khu vực thấp nhất của phố cổ Lộc Hương nên việc ngập lụt đã trở thành chuyện thường ngày. Tất cả các mặt hàng trong cửa hàng, bao gồm tủ lạnh, hàng hoá, đồ cổ và tài liệu quảng cáo, đều được đặt trên những viên gạch không nung cao 50 cm, vì sợ bất cứ lúc nào cũng sẽ ngập lụt. “Mặc dù những viên gạch không nung này trông rất xấu, nhưng đây là sự thỏa hiệp không thể tranh khỏi của cư dân Lộc Hương với lũ lụt. Chúng tôi đã rất sợ ngập lụt,” bà nói một cách chán chường.
Weixiujuan nói, địa hình thấp trũng của Lộc Cảng đã làm cho nơi này dễ bị ngập lụt, nhưng tần suất ngập lụt gần đây càng ngày càng tăng. Từ năm 2012 đến năm 2023, trong vòng 11 năm, đã có 7 lần ngập lụt, đôi khi một năm sẽ ngập hai lần. “Ngày 20 tháng 4 năm nay, thậm chí còn có một ngày ngập hai lần, ngập một lần vào lúc sáu giờ sáng rồi hết, nhưng mưa vẫn tiếp tục, ngập lần nữa vào lúc tám giờ”. Cô cho biết, trong những năm gần đây, chính phủ còn lắp đặt thêm máy bơm nước và tạo hồ chứa nước xung quanh phố cổ Lộc Cảng. “Chúng tôi nghĩ rằng sẽ không còn bị ngập nữa, nhưng vẫn khó có thể chống lại thảm họa mưa lũ do biến đổi khí hậu mang lại”.
Wei Xiujuan đã cầm những bức ảnh về lũ lụt trong những năm qua và chi tiết về tình hình mỗi khi Lộc Hương bị ngập nước. Hầu hết các trường hợp đều xảy ra trong mùa mưa gió từ tháng 4 đến tháng 8, đặc biệt dễ ngập hơn vào thời điểm nước dâng cao. “Nếu có mưa rất lớn kéo dài hơn 2 giờ vào giữa đêm, chúng tôi đều không dám ngủ. Nếu nước bắt đầu xuất hiện ở một nửa cái giếng, có nghĩa là sắp có lũ lụt; còn nếu quảng trường trước hội trường cũng bắt đầu ngập nước, điều đó có nghĩa là lũ lụt sẽ kéo dài ít nhất 2 giờ mới rút.” Trong những bức ảnh, phố cổ Lộc Hương trở thành Venice dưới nước. Những năm gần đây, người dân Lộc Hương đã được huấn luyện và có kinh nghiệm sống chung với nước lụt.
Theo Greenpeace, chính phủ đã tiêu tốn hơn 60 triệu đồng để xây dựng Trạm Bơm Nước Văn Khai ở sông Lộc Hạ, với khả năng bơm một lượng nước tương đương một bể bơi sau mỗi 9 phút, nhưng điều này vẫn chưa thể ngăn chặn được mưa lớn do biến đổi khí hậu. Cục Khí tượng nhận định, nếu lượng mưa trong một ngày đạt 80mm, khu vực thấp hơn sẽ dễ bị ngập úng.
Theo mô hình khí hậu được dự đoán bởi Greenpeace, nếu không thực hiện giảm lượng khí carbon một cách tích cực, số ngày mưa vượt quá 80mm mỗi ngày tại khu vực Lục Cảng có thể tăng từ 2-4 ngày mỗi năm lên 4-6 ngày mỗi năm. Khả năng bị ngập sẽ tăng gấp đôi, thậm chí có thể xảy ra cơn mưa lớn với lượng mưa 350mm trong một ngày.
Biến đổi khí hậu dẫn đến mực nước biển tăng, mưa lớn cực đoan, cư dân sống dọc theo vùng ven biển phía tây nam Đài Loan phải chịu đựng những tác động đầu tiên, ngay cả thần linh cũng chỉ có thể bảo vệ chính mình. “Đại Thiên Phủ Nam Khê Tần” ở Bắc Môn, Đài Nam không chỉ là một trong những địa điểm tôn giáo quan trọng nhất của Đài Loan mà còn được Michelin, hướng dẫn du lịch nổi tiếng thế giới, chọn làm một trong ba địa điểm đáng thăm nhất. Nơi tọa lạc của Đại Thiên Phụ, ngôi làng Hào Lào, là một trong những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ việc tăng mực nước biển.
Thực tế, sau khi xây dựng Nhà Thờ Đại Điện ở cửa sông Khẩn Nước, đã nhiều lần đấu tranh với sóng biển. Theo lịch sử xây dựng Nhà Thờ Đại Điện, vào đầu thế kỷ 19, Nhà Thờ Đại Điện tại Thanh Tùng Biển, ban đầu đã bị tàn phá bởi nước biển, cuối cùng lựa chọn xây dựng lại ở chỗ cao hơn hiện nay. Năm 1917, sông Khẩn Nước tràn bờ, đe dọa Wan Shan Hall của Nhà Thờ Đại Điện, năm sau có dự án xây dựng “Vạn người xây đê”.
Ngoài ra, Greenpeace chỉ ra, trong những dự án quan trọng đã đặt nền móng cho quy mô ngày nay của đền từ thập kỷ 1920, thậm chí xây dựng hội trường Vạn Thiện vào những năm 1960, ban quản lý đền đã áp dụng nguyên tắc “không di chuyển bếp lò, mở rộng và nâng cao”. Họ cũng đã liên tục nâng độ cao móng của Hội trường đại thiên, để đáp ứng với vị trí thấp hơn của cửa sông địa phương. Tuy nhiên, Greenpeace cảnh báo rằng “mặc dù liên tục nâng cao con đê, nếu không giảm lượng carbon tích cực, có thể vẫn sẽ khó khăn để chống lại cuộc khủng hoảng khí hậu trong tương lai”.
Greenpeace cho biết, mặc dù các chính quyền địa phương đã liên tục xây dựng các cơ sở thoát nước chống lụt trong quá khứ, nhưng trận lụt năm 2018 vào tháng 8 vẫn khiến cho một số khu vực bị ngập nước đến một mét sau nhiều ngày mưa lớn. Theo ước tính của mô hình khí hậu, nếu không giảm lượng khí thải carbon, trong thập kỷ tới mực nước biển sẽ tăng lên kết hợp với cơn bão có thể gây ra sóng thần, chùa Đại Nam ở Nam Kỳ Đại điện có thể sẽ không bị ngập nước do địa hình cao, nhưng các khu vực thấp xung quanh đã bị ảnh hưởng, cả làng Ông Luôn gần như đều có nguy cơ bị ngập lụt.
Ông Hồng Khôn Vương, người đã sống ở Khe Lầu hơn gần 70 năm, cho biết lý do nơi này được gọi là “Khe Lầu” vì trước kia có nhiều người nuôi “hàu xanh” ở đây. “Không giống như phương pháp treo hàu ngày nay, người xưa sẽ chặt tre, kẹp phần non của hàu vào phần trên, phần dưới có đầu nhọn sẽ được cắm vào đất bùn của đầm phá. Vì đầm phá nông, nên chiếc tre chỉ cần dài khoảng 20 cm.”. Do đó, người ta thường chỉ cắm hàu xanh khi thủy triều rút. Khi thủy triều dâng, nước biển sẽ ngập lên và che phủ phần non của hàu.
Tuy nhiên, ông Khoan nói rằng, sau này các ao nuôi hàu ở địa phương từng phần từng phần đã dần biến mất, được san lấp để xây dựng đường và bãi đỗ xe. Hơn nữa, do sự di cư dân số và thay đổi môi trường, mực nước biển không ngừng tăng cũng đã khiến cho kỹ thuật nuôi hàu truyền thống trở nên lỗi thời. Ngành nghề nuôi hàu ở địa phương dần dần suy yếu và hiện nay ở làng nuôi hàu đã không còn gì, chỉ còn lại tên gọi.
Cư dân ở Khe Lao không chăn nuôi hàu nữa, mà chuyển sang chăn nuôi làng chài, họ đã từng nuôi cá mắt mã, tôm cỏ, trùng quắc và các loại hải sản khác để duy trì cuộc sống, và ngành chăn nuôi thủy sản quan trọng nhất là chất lượng nước, chỉ cần gặp mưa to hoặc nước biển tràn qua đê, hầu như đều mất mát nặng nề. “Có thể mất cả trăm triệu đồng.” Cụ Kun Wong chỉ vào bồn đê nói rằng, với mực nước biển tăng lên và lớp đất chìm xuống, bồn đê ở bên biển cũng được xây càng cao, ông đã tăng cao ba lần trong đời, “Cũng chỉ có thể làm như vậy, không thì làm sao?”
Mười năm tới là thời điểm quan trọng cho Đài Loan khi đối mặt với khủng hoảng khí hậu. Trong tương lai, thêm nhiều văn hóa truyền thống và công trình kiến trúc lịch sử có thể bị hủy hoại do biến đổi khí hậu. Việc những ký ức lịch sử quý giá này có thể được giữ lại cho thế hệ sau hay không, phụ thuộc vào lòng quyết tâm của chúng tôi trong thập kỷ tới, với việc tăng tốc việc giảm thiểu các lượng carbon và thực hiện các biện pháp thích ứng với khí hậu. Nếu chúng ta không tăng tốc hành động về khí hậu, không chỉ bốn cảnh văn hóa này sẽ thay đổi, mà còn có thể có nhiều văn hóa truyền thống thêm sẽ biến mất khỏi ký ức của mọi người.
Tiêu đề: Ăn cũng góp phần vào lượng khí thải carbon? Khẳng định một lần mở miệng có thể góp phần cứu lấy Trái Đất
Tôi đang là một phóng viên địa phương tại Việt Nam và sẽ giúp bạn hiểu thông tin này bằng tiếng Việt.
Có nhiều cách để giảm lượng khí thải carbon gây nóng lên toàn cầu, và một trong số đó có thể là việc chúng ta ăn hàng ngày.
Theo các nhà khoa học, một phần lớn lượng khí thải của chúng ta đến từ việc sản xuất và tiêu thụ thực phẩm. Chẳng hạn, sản xuất một kilogram thịt bò có thể thải ra đến 27 kilogram CO2, trong khi sản xuất một kilogram tofu chỉ gây ra khoảng 2 kilogram CO2.
Do vậy, chúng ta có thể giảm lượng khí thải bằng cách chọn thực phẩm có tác động thấp hơn đến môi trường.
Thực tế là không phải tất cả mọi người đều có thể hoặc muốn trở thành người ăn chay, nhưng rất nhiều người có thể thực hiện một số thay đổi nhỏ trong chế độ ăn uống hàng ngày của mình để giảm tác động đến môi trường.
Những thay đổi đó có thể bao gồm việc giảm tiêu thụ thịt đỏ, chọn thực phẩm hữu cơ, tránh thực phẩm có đóng gói, và thậm chí là chọn thực phẩm địa phương để giảm lượng khí thải từ việc vận chuyển.
Như vậy, chúng ta không chỉ có thể cải thiện sức khỏe của mình, mà còn góp phần bảo vệ Trái Đất – chỉ bằng một lần mở miệng.
