Chiều 23.5, Quốc hội thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Giá (sửa đổi).
Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (đoàn Đà Nẵng) cho biết, trước đây khi trao đổi về giá sách giáo khoa đã nêu lên một thực tế là việc mua sách giáo khoa trở thành gánh nặng cho nhiều phụ huynh, học sinh.
Nguyên nhân chính là do các đơn vị phát hành sách thông qua nhà trường bao giờ cũng bán kèm sách giáo khoa với một số lượng sách tham khảo rất lớn.
Đại biểu Kim Thúy hoan nghênh Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tiếp thu ý kiến của đại biểu để ban hành chỉ thị yêu cầu chấm dứt tình trạng đóng gói chung sách giáo khoa và sách tham khảo để buộc học sinh mua sách tham khảo dưới bất kỳ hình thức nào, và qua theo dõi thực tế, đến nay, cơ bản chỉ thị đã được thực hiện nghiêm túc.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy, tại kỳ họp thứ 4, trong phiên thảo luận ở hội trường đã đề nghị Luật Giá (sửa đổi) giao Chính phủ quy định giá sách giáo khoa dưới hình thức khung giá bao gồm giá tối đa và giá tối thiểu như đối với các mặt hàng khác được Nhà nước định giá.
Bộ trưởng Bộ Tài chính đã phát biểu trước Quốc hội tiếp thu ý kiến này. Tuy nhiên, khi nghiên cứu dự thảo Luật trình ra Quốc hội lần này để xem xét thông qua, dự thảo không phản ánh ý kiến tiếp thu. Ban soạn thảo cũng không có giải trình ý kiến này.
“Bây giờ trong tư duy chúng ta luôn nghĩ làm thế nào để giá không cao, nhưng chúng ta chưa nghĩ làm thế nào để ngăn chặn giá quá thấp. Bởi khi các doanh nghiệp tiềm năng muốn thâu tóm thị trường thì sẽ dùng biện pháp hoặc thủ đoạn để đại hạ giá nhằm đánh bật đối thủ khác, tạo lợi nhuận độc quyền”, ông Phớc nói và cho biết sẽ tiếp thu ý kiến bà Thúy.
Tuy nhiên, trong dự thảo mới nhất trình Quốc hội tại kỳ họp này, cơ quan chủ trì soạn thảo là Bộ Tài chính đề xuất Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định giá sách giáo khoa tối đa, nhưng không đề cập giá tối thiểu. “Nếu luật không quy định giá tối thiểu thì những lo ngại của Bộ trưởng sẽ thành hiện thực”, bà Thúy nói.
Giải trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, sau khi báo cáo Ủy ban Tài chính Ngân sách, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan đều đồng thuận không quy định giá sàn sách giáo khoa, chỉ quy định giá trần, “để đảm bảo quyền lợi của người mua sách là học sinh, phụ huynh”.
Luật Giáo dục sửa đổi năm 2019 thể hiện quan điểm khác với Nghị quyết 88 của Quốc hội năm 2014 khi không trao quyền lựa chọn sách giáo khoa cho các trường học mà do UBND cấp tỉnh chọn. Điều này khiến bà băn khoăn “quy định nào dễ bị lợi dụng để thực hiện lợi ích nhóm hơn”.
Vì vậy, nữ đại biểu đề nghị, nếu Quốc hội khóa 15 thấy chủ trương xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa mà Quốc hội khóa 13 nêu ra có nhiều bất cập thì nên sửa hoặc chấm dứt thực hiện. Nếu tiếp tục, Quốc hội nên bổ sung các quy định trong Luật Giá để đảm bảo thống nhất về chủ trương.
“Không nên để cơ quan lập pháp ban hành quy định ngược chiều nhau, một đằng thì khuyến khích xã hội hóa, một đằng thì tạo sơ hở cạnh tranh không lành mạnh gây hạn chế, thậm chí xóa bỏ xã hội hóa sách giáo khoa”, đại biểu Kim Thúy nêu quan điểm và đề nghị ban soạn thảo giải trình rõ những băn khoăn nêu trên.
Theo quy định tại Luật Giá năm 2012, sách giáo khoa không thuộc danh mục mặt hàng do Nhà nước định giá, mà do doanh nghiệp kê khai giá với Bộ Tài chính. Trong khi đó, sách giáo khoa thuộc nhóm vật tư giáo dục thiết yếu của học sinh; ảnh hưởng đến an sinh xã hội, đặc biệt là người dân vùng khó khăn.
Theo Nghị quyết kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV hồi tháng 6.2022, sách giáo khoa sẽ được bổ sung vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, khi sửa đổi Luật Giá.
Trong thời gian chờ đợi sửa luật, Chính phủ chỉ đạo các bộ liên quan có biện pháp hạ giá sách giáo khoa phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội; tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ hoặc trợ giá sách giáo khoa với học sinh có hoàn cảnh khó khăn, miền núi, vùng cao, đồng bào dân tộc thiểu số.
