Cụ thể, ngày 4.4, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng có báo cáo số 2544/BKHĐT-QLĐT tình hình thực hiện nhiệm vụ được giao của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại dự án thành phần 3 thuộc dự án sân bay Long Thành.
Theo đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư thực hiện kiểm tra với gói thầu 5.10. Gói thầu này đang được tổ chức đấu thầu lần 2 (do lần đầu không có nhà thầu đáp ứng về năng lực, kinh nghiệm).
Từ khi phát hành hồ sơ mời thầu 5.10 đến nay, ACV đã có 02 lần sửa đổi nội dung của hồ sơ mời thầu. Trong đó tại lần sửa đổi thứ hai, ACV đã quyết định điều chỉnh thời gian thực hiện hợp đồng từ 33 tháng thành 39 tháng.
Qua rà soát sơ bộ hồ sơ mời thầu Gói thầu 5.10 (bao gồm cả 02 lần sửa đổi hồ sơ mời thầu), Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận thấy, pháp luật về đấu thầu chỉ yêu cầu đánh giá về năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu chính, không xem xét, đánh giá nhà thầu phụ. Trong khi đó, hồ sơ mời thầu cho phép sử dụng nhà thầu phụ đến 80% giá dự thầu.
Tại công văn số 863/BCA- ANKT ngày 24.3.2023, Bộ Công an cho rằng gói thầu 5.10 là gói thầu lớn, quan trọng nên khi xác định tỷ lệ nhà thầu phụ, chủ đầu tư cần tăng cường công tác giám sát, nghiệm thu theo đúng quy định và chịu trách nhiệm đối với việc lựa chọn nhà thầu tham gia thi công.
Việc sửa đổi hồ sơ mời thầu để điều chỉnh thời gian thực hiện hợp đồng từ 33 tháng lên 39 tháng thuộc trách nhiệm của ACV nhưng phải đảm bảo phù hợp với thời gian hoàn thành dự án thành phần 3 (năm 2026) theo quy định tại Nghị quyết số 94/2015/QH13 của Quốc hội và Quyết định số 1777/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư hồ sơ mời thầu lần 2 (bao gồm 2 lần sửa đổi) đã điều chỉnh thời gian thực hiện hợp đồng lên 39 tháng nhưng không có nhiều sự thay đổi về tiêu chí năng lực, kinh nghiệm, yêu cầu quyết toán, nhà thầu phụ… so với hồ sơ mời thầu lần 1.
Điều này có thể dẫn đến kết quả không có nhà thầu đáp ứng. Trong trường hợp này, ACV cần nghiên cứu đưa ra phương án xử lý cho phù hợp, tránh việc tổ chức lựa chọn nhà thầu nhiều lần nhưng không lựa chọn được nhà thầu, ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng của gói thầu, dự án, làm tăng chi phí gói thầu (dự toán gói thầu lần 2 đã tăng khoảng hơn 200 tỉ đồng so với dự toán gói thầu khi tổ chức đấu thầu lần 1).
Ngoài việc kiểm tra hồ sơ gói thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, 17.3.2023, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tổ chức họp với sự tham gia của ACV, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Xây dựng, Bộ Công an và Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp để rà soát, trao đổi về một số nội dung của hồ sơ mời thầu gói thầu 5.10. Tiêu biểu như căn cứ, cơ sở pháp lý lập hồ sơ mời thầu; tiến độ thực hiện gói thầu; các yêu cầu, điều kiện trong hồ sơ mời thầu và các nội dung liên quan khác.
Tại cuộc họp này, đại diện Bộ Xây dựng cho rằng, ngoài yếu tố về thời gian thực hiện gói thầu, cần xem xét một số yếu tố khác dẫn đến không thu hút được sự tham gia của các nhà thầu nước ngoài.
Cụ thể là, hồ sơ mời thầu (mẫu hợp đồng) đưa ra yêu cầu phải nêu rõ giá trị quyết toán là giá trị sau khi Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ thực hiện kiểm toán là chưa phù hợp với thông lệ quốc tế do các nhà thầu nước ngoài thường chỉ chấp nhận việc thanh toán theo đúng giá trị hợp đồng đã ký kết với chủ đầu tư mà không chấp nhận giá trị quyết toán bị giảm trừ và thấp hơn giá trị mà chủ đầu tư đã thanh toán cho nhà thầu.
Các định mức, đơn giá thường xuyên được Bộ Xây dựng điều chỉnh, bổ sung phù hợp với các yêu cầu thực tiễn. ACV cần rà soát định mức, đơn giá đã được ban hành để xác định giá gói thầu, đảm bảo thu hút được nhà thầu tham dự.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng đây là gói thầu quan trọng có quy mô lớn, phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ hoàn thành của Dự án thành phần 3 và có nguy cơ bị chậm tiến độ. Do vậy, ACV cần chủ động dự báo tất cả các tình huống có thể phát sinh trong quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu để kịp thời đề xuất giải pháp, cơ chế trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định, đảm bảo lựa chọn thành công nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm thực hiện gói thầu đáp ứng yêu cầu về tiến độ, chất lượng, hiệu quả.
