Trao đổi với phóng viên Báo Lao Động, ông Nguyễn Văn Quyền – Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam (VATA) cho biết, gần đây dư luận rất quan tâm vấn đề thu phí cao tốc đường bộ do nhà nước đầu tư. Đây là vấn đề liên quan đến Luật Phí; lệ phí do đó phải được Quốc hội chính thức thông qua.
Bày tỏ quan điểm của mình, ông Nguyễn Văn Quyền cho biết, việc thu phí cao tốc đường bộ do nhà nước làm chủ đầu tư cần xem xét cụ thể từng tuyến đường. Ví dụ, nếu thu phí mà gây hệ quả là phương tiện dồn vào tuyến đường khác gây ùn tắc thì không nên thu. Hay trên tuyến huyết mạch như tuyến đi về các tỉnh miền Tây nơi nhà nước đang cần thu hút đầu tư vào khu vực này cũng không nên thu…
Trước đó, Bộ Giao thông Vận tải có công văn gửi các bộ liên quan xin ý kiến về phương án thí điểm thu phí sử dụng đường bộ cao tốc do nhà nước đầu tư trước khi trình Chính phủ.
Theo đó, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất cho phép thí điểm thu phí 9 tuyến đường bộ cao tốc do nhà nước đầu tư hoàn thành, đưa vào khai thác trước năm 2025.
Cụ thể, 9 tuyến đường bộ cao tốc được đề xuất áp dụng cơ chế thí điểm đó là: cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Trung Lương, 8 đoạn tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 gồm: Cao Bồ – Mai Sơn; Mai Sơn – Quốc lộ 45; Quốc lộ 45 – Nghi Sơn; Nghi Sơn – Diễn Châu; Cam Lộ – La Sơn; Vĩnh Hảo – Phan Thiết; Phan Thiết – Dầu Giây; cầu Mỹ Thuận 2.
Thời gian thực hiện thí điểm được kiến nghị áp dụng cho đến khi quy định pháp luật về thu phí sử dụng đường cao tốc được Quốc hội thông qua. Thời gian thu thí điểm theo cơ chế phí tối đa là 5 năm.
Về phương pháp tổ chức thu phí, kiến nghị áp dụng toàn diện thu phí không dừng, đa làn liên thông giữa các đoạn/tuyến cao tốc, giữa các dự án do nhà nước đầu tư và các dự án PPP. Số tiền thu được sau khi trừ chi phí tổ chức thu, sẽ nộp trực tiếp vào ngân sách nhà nước.
Cũng theo Bộ Giao thông Vận tải, mức thu phí 9 tuyến cao tốc này sẽ được xác định trên 3 nguyên tắc.
Một là, mức thu phù hợp với lợi ích và khả năng chi trả của người sử dụng đường cao tốc.
Hai là, mức thu được xây dựng trên cơ sở tổng số phí thu được sau khi bù đắp chi phí tổ chức thu phải đảm bảo còn dư để cân đối vào ngân sách nhà nước.
Ba là, mức thu được tính toán theo từng đoạn, tuyến đường bộ cao tốc cụ thể để đảm bảo phù hợp với điều kiện khai thác, kinh tế – xã hội theo từng khu vực.
Bộ Giao thông Vận tải kiến nghị đầu tiên sẽ thực hiện thu phí với 9 đoạn đầu tư công cao tốc Bắc – Nam phía Đông đang thi công. Sau đó sẽ tính tới việc thu phí các cao tốc đầu tư công khác.
Bộ Giao thông Vận tải cũng đưa ra dự kiến mức phí có thể từ 1.000 – 1.500 đồng/km/xe dưới 12 chỗ ngồi và tính toán có thể thu về ngân sách tại 9 đoạn cao tốc trên khoảng hơn 2.000 tỉ đồng/ năm.
Lý giải vấn đề thu phí cao tốc đường bộ do nhà nước đầu tư trước đó với Báo Lao Động, ông Uông Việt Dũng – Chánh Văn phòng Bộ Giao thông Vận tải cho biết, khi thông qua chủ trương đầu tư xây dựng các tuyến đường cao tốc, Quốc hội đều có chỉ đạo giao Chính phủ, nghiên cứu thu hồi vốn ngân sách đã đầu tư cho các tuyến cao tốc. Gần đây nhất, tại Nghị quyết số 62/2022/QH15 của Quốc hội có nêu: “Hoàn thiện pháp luật về thu phí đối với các tuyến đường cao tốc đầu tư bằng ngân sách nhà nước”.
Triển khai chỉ đạo của Quốc hội, trong thời gian vừa qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có nhiều văn bản chỉ đạo Bộ Tài chính, Bộ Giao thông Vận tải nghiên cứu, xây dựng cơ chế pháp luật về thu phí trên đường cao tốc do nhà nước đầu tư.
