Xây dựng “sếu đầu đàn” cho nền kinh tế
Để xây dựng nền kinh tế Việt Nam độc lập, tự chủ, hội nhập quốc tế và phát triển bền vững, mới đây, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thành lập Hội đồng Doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam gồm 21 thành viên.
Nhận định về việc xây dựng cộng đồng doanh nghiệp “sếu đầu đàn”, TS Tô Hoài Nam – Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho hay, trong những năm gần đây đã xuất hiện nhiều các doanh nghiệp đầu đàn trong ngành ôtô, thủy sản, dệt may…, chủ yếu là doanh nghiệp ở khu vực tư nhân nhờ Nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân.
“Tôi tin rằng trong tương lai gần, nếu chúng ta duy trì được điều này, sẽ xuất hiện nhiều hơn các doanh nghiệp có vai trò dẫn dắt”, TS. Nam nói.
TS. Nguyễn Văn Hội – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Chính sách Công Thương cho biết, thành tựu quan trọng nhất trong thập kỷ qua là đưa nền công nghiệp lên tầm cao mới, phát triển cả về chiều rộng, chiều sâu với tốc độ tăng trưởng nhanh 8-9%/năm.
Tất cả các ngành công nghiệp, mặt hàng công nghiệp đã đóng góp quan trọng cho nền kinh tế. Công nghiệp thực sự trở thành trụ cột của nền kinh tế, trong đó có đóng góp lớn nhất cho ngân sách và GDP cả nước.
Trong năm 2022, xuất nhập khẩu đã ghi nhận nhiều cột mốc lịch sử khi lần đầu tiên tổng kim ngạch thương mại vượt 700 tỉ USD, bên cạnh đó là con số xuất siêu khoảng 10 tỉ USD, nhiều ngành hàng bước vào các “câu lạc bộ tỉ USD và chục tỉ USD”.
Tuy xuất khẩu lớn nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro vì nhiều mặt hàng từ doanh nghiệp FDI, giá trị gia tăng hay sự tham gia vào chuỗi cung ứng xuất khẩu của Việt Nam tương đối thấp, nhất là về công nghệ.
Doanh nghiệp FDI khi vào Việt Nam cam kết và hoạt động đầu tư có hỗ trợ nhưng tỷ lệ rất thấp. Chính vì vậy, ông Hội cho rằng cần xây dựng quy định ràng buộc hơn nữa trong chuyển giao công nghệ và thực hiện các cam kết.
“Đã đến lúc nhìn vào con số thực tế kim ngạch xuất khẩu và giá gia tăng trong kim ngạch xuất khẩu đó, cần tập trung vào mặt hàng Việt Nam có giá trị cao như hàng công nghiệp chế biến, những mặt hàng mà Việt Nam có lợi thế”, ông Hội phân tích.
TS Nguyễn Văn Hội đồng tình rằng tái cơ cấu ngành phải dựa vào kinh tế tư nhân, tự hình thành con sếu đầu đàn trong nước, nắm bắt được khoa học công nghệ.
“Cần xây dựng các con sếu đầu đàn là doanh nghiệp tư nhân Việt Nam có thể liên doanh với doanh nghiệp nước ngoài, làm chủ mới bền vững. Tái cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước để mang lại sự cạnh tranh bình đẳng với doanh nghiệp khác trong giai đoạn tới”, ông Hội nêu quan điểm.
Cần làm gì để xây dựng doanh nghiệp “sếu đầu đàn”?
TS. Lê Đăng Doanh – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cho biết, hiện nay, nền kinh tế Việt Nam, lệ thuộc nhiều vào khu vực FDI, khi thành phần kinh tế này chiếm trên 70% giá trị sản xuất công nghiệp và trên 70% giá trị xuất khẩu.
Bên cạnh đó, với độ mở kinh tế lớn, nhưng quy mô còn hạn chế, sức chống chịu có hạn, buộc chúng ta phải xây dựng nền kinh tế tự chủ để chống chọi các tác động bên ngoài – càng cần phải xây dựng những tập đoàn, doanh nghiệp lớn để dẫn dắt nền kinh tế, tránh những “tổn thương” từ bên ngoài.
Do vậy, để Việt Nam trở thành một quốc gia phát triển thịnh vượng, TS Lê Đăng Doanh cho rằng, cần nhiều hơn nữa những doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh, những tập đoàn khổng lồ với thương hiệu mạnh mang tầm quốc tế.
Do vậy, cần khuyến khích các doanh nghiệp lớn đầu tư để cải tạo năng suất, chuyển dần sang tăng trưởng theo chiều sâu. Có chính sách kinh tế thúc đẩy liên kết doanh nghiệp; khuyến khích doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp FDI liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nước;
Đồng thời nâng cao năng lực doanh nghiệp tham gia mạng lưới sản xuất, chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu.
