Chiều 25.4, sau nghị án kéo dài, Toà án Nhân dân TP Hà Nội đã tuyên phạt bị cáo Phạm Thanh Hải (57 tuổi), nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thương mại đầu tư và phát triển công nghệ quốc tế – IDT, chủ trang mạng “Học làm giàu” tù chung thân về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản“.
Toà sơ thẩm cho rằng, hành vi của bị cáo xâm phạm lợi ích công dân, ảnh hưởng đến trật tự xã hội, gây dư luận hoang mang, đẩy nhiều người vào tình cảnh khó khăn…
Bị cáo đã phạm tội nhiều lần. Toà thấy cần áp dụng khung phạt cao nhất của tội danh mới có tác dụng răn đe.
Theo bản án sơ thẩm, bị cáo Hải thành lập và làm Chủ tịch HĐQT Công ty IDT từ năm 2007, hoạt động trong dịch vụ hỗ trợ giáo dục, tư vấn quản lý; sản xuất bán buôn bán lẻ thực phẩm, hoá chất công nghiệp và tổ chức hội nghị, hội thảo.
Việc kinh doanh không hiệu quả, một năm sau, ông Hải lập website hoclamgiau.vn, tổ chức các hội thảo dạy làm giàu.
Trong các buổi học này, ông Hải tự giới thiệu là tiến sĩ, nhiều kinh nghiệm đầu tư, kinh doanh tại Nga, có tài đầu tư, kinh doanh. Công ty IDT đang triển khai các dự án có lãi suất cao, làm giàu từ cây công nghiệp “tỉ đô” macca, có siêu dự án…
Để tạo tin tưởng, thu hút nhiều người góp vốn, ông Hải đưa ra các hợp đồng góp vốn với lãi suất 40-50%/năm, cắt lãi ngay khi nộp tiền.
Bị cáo Hải mở rộng mạng lưới huy động vốn bằng cách chi 2-10% tiền “thưởng kết nối” dành cho những người môi giới hợp đồng mới; tổ chức cho các “nhà đầu tư” này đi liên hoan, du lịch…
Ông Hải huy động vốn phục vụ cá nhân song chỉ đạo kế toán IDT soạn thảo, ký hợp đồng, kiểm đếm tiền giúp. Toàn bộ việc này được tổ chức tại trụ sở IDT.
Ông đưa ra các hợp đồng góp vốn đầu tư, hợp đồng ủy thác đầu tư… tự ý sử dụng con dấu IDT trong các hợp đồng này để họ tin tưởng công ty huy động vốn.
Chỉ một năm, tháng 10.2014 -10.2015, ông Hải huy động được hơn 2.725 tỉ đồng từ 2.574 nhà đầu tư.
Đây là con số “chỉ tính các khoản có phiếu thu”, do ông Hải chỉ đạo không nhập tiền vào hệ thống sổ sách kế toán của công ty và bản thân ông cũng không quản lý.
Theo lời khai tại cơ quan điều tra, việc sử dụng số tiền này ra sao, ông không cho các nhà đầu tư biết. Song nhà chức trách xác định, ông Hải chỉ dùng 99 tỉ đồng (tức 3,6% tổng số tiền) để góp vào 9 dự án, song cũng không phải với danh nghĩa IDT như cam kết.
9 dự án này đều chưa có lợi nhuận, hoặc lợi nhuận chỉ 2-200 triệu đồng/năm, thể hiện “hoạt động không hiệu quả, không có khả năng sinh lợi nhuận cao” như bị cáo Hải hứa hẹn.
Số tiền còn lại, bị cáo cắt lãi ngay cho các cá nhân, chi trả cho các hợp đồng đến hạn, chi tiêu cá nhân.
Hiện, bị cáo Hải mất hoàn toàn khả năng thanh toán cho các “nhà đầu tư” này, tổng hơn 576 tỉ đồng, được tính là thiệt hại vụ án.
Toà cho rằng, liên quan đến vụ án, còn có một số cá nhân, trong đó có vợ của bị cáo, song những người này xác định không có cơ sở xác định họ đồng phạm.
Tại phiên toà, một số người bị hại trình bày tiền góp vốn vào IDT chứ không phải cá nhân bị cáo, nên đề nghị được trả lại tiền.
Một số khác thì cho rằng, góp vốn dưới tư cách cá nhân với cá nhân nên muốn được đưa ra khỏi danh sách bị hại, trả tự do cho bị cáo.
Có 31 người không yêu cầu bồi thường nên toà không buộc bị cáo phải bồi thường cho họ.
Tại toà, đại diện Viện Kiểm sát cho rằng, việc truy tố bị cáo Hải là có căn cứ, đúng luật, không oan. Theo đó, Viện Kiểm sát đề nghị toà tuyên phạt bị cáo tù chung thân.
Trước đó, tháng 5.2018, vụ án trên được đưa ra xét xử sơ thẩm. Ông Hải bị cấp sơ thẩm tuyên tù chung thân về tội danh trên.
Toà phúc thẩm một năm sau đó tuyên huỷ án điều tra lại vì cho rằng cấp sơ thẩm xác định có 508 bị hại và người liên quan với thiệt hại gần 600 tỉ đồng (cả gốc và lãi) là chưa chính xác.
Một số người biết và giúp bị cáo Hải chiếm đoạt số tiền lớn cần bị điều tra, tránh bỏ lọt tội phạm.
Sau 3 năm 6 tháng, cáo trạng mới nhất của Viện Kiểm sát Nhân dân TP Hà Nội ra tháng 11.2022, vẫn xác định ông Hải là bị cáo duy nhất của vụ án.
Vợ ông Hải cùng 4 kế toán, nhân viên Công ty IDT được xác định “không biết, không tham gia việc kinh doanh của ông Hải, không được hưởng lợi” và không được ông ta giải thích gì.
Cơ quan công tố do đó kết luận “chưa đủ cơ sở” để khẳng định họ là đồng phạm nên không đề cập xử lý.
Tuy nhiên, số bị hại được xác định tăng 66 người, lên 574 người, tổng số tiền chiếm đoạt 576 tỉ đồng.
